อีสต์ เอเชียติก สถาปัตยกรรมทรงคุณค่า

อาคาร อีสต์ เอเชียติก สถาปัตยกรรมทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์

หลายคนอาจตั้งคำถามกับอาคารสีขาวเก่าแก่หลังนี้  แท้จริงแล้วคืออาคารอะไรกันแน่ สำนักงาน โรงแรม หรือเป็นเพียงตึกร้างเก่าๆ ที่ถูกปล่อยทิ้งว่างไว้ วันนี้เราจะมาย้อนอดีตถึงความเป็นมา เรื่องราว และ ประวัติศาสตร์ของคนรุ่นก่อน ที่บ่งบอกให้เห็นถึงความรุ่งเรืองของไทยในอดีต

อาคารอีสต์ เอเชียติก หนึ่งในตึกเก่าแก่ ตั้งอยู่ในซอยเจริญกรุง 40 ถูกสร้างขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2434 หรือเมื่อประมาณ 130 ปีมาแล้ว  โดยในปี พ.ศ. 2427 กัปตัน ฮันส์ นีลส์ แอนเดอร์เซ่น (Captain H N Andersen) นักเดินเรือชาวเดนมาร์ก ได้มาเปิดบริษัทการค้าขึ้นในประเทศไทย (หรือสยามในเวลานั้น) ชื่อ The East Asiatic Company: EAC ประจำกรุงเทพมหานคร (กัปตันเรือคนนี้เคยปรากฏชื่อเป็นเจ้าของโรงแรมโอเรียนเต็ลอยู่ในช่วงเวลาหนึ่ง)

พื้นที่เดิมเคยเป็นบ้านเก่าหลังหนึ่งที่บริษัทได้ใช้เป็นโกดังเก็บสินค้า ส่วนสำนักงานใหญ่ในช่วงเวลานั้นได้เช่าพื้นที่อยู่ในโรงแรมแมนดาริน โอเรียนเต็ล ต่อมาบ้านหลังนั้นรื้อทิ้งเพื่อสร้างเป็นอาคาร อีสต์ เอเชียติก (EAC Building) ออกแบบโดย อันนิบาเล ริก็อตติ (Annibale Rigotti) สถาปนิกชาวอิตาเลียน ขณะที่รูปแบบของอาคารได้รับอิทธิพลจากสถาปัตยกรรมฟื้นฟูเรอเนซองส์ของยุโรป

ตัวอาคารทางเข้าหันหน้าเข้าหาแม่น้ำเจ้าพระยา โดยมีบันไดจากภายนอกเข้าสู่อาคาร ชั้น 2 บริเวณกึ่งกลางอาคาร มีการก่ออิฐฉาบปูน 3 ชั้น ด้านบนเป็นดาดฟ้า การประดับตกแต่งอาคารค่อนข้างเรียบง่าย การทำบันไดทางขึ้นด้านหน้าลักษณะนี้เป็นรูปแบบหนึ่งที่นิยมสร้างในสมัยรัชกาลที่ 4

ผนังด้านหน้าอาคารแบ่งออกเป็น 3 ส่วน ส่วนกลางทำเป็นส่วนเน้น ของอาคาร โดยออกแบบให้ยื่นออกมาจากผนังด้านข้างเล็กน้อย และมีขนาดกว้างกว่าผนังอีก 2 ส่วนที่ขนาบข้าง ด้านบนเป็นผนังที่ก่ออิฐฉาบปูน ทำสัญลักษณ์เป็นอาคารทรงสี่เหลี่ยม ยอดโค้งครึ่งวงกลม ภายในปั้นปูนลายสมอเรืออยู่ภายในธง

อาคารชั้น 1 และชั้น 2 ผนังส่วนกลางอาคารแบ่งออกเป็น 3 ส่วน ทำเป็นซุ้มโค้งครึ่งวงกลมต่อเนื่องกัน 3 ซุ้ม (ส่วนละซุ้ม) และผนังที่ขนาบด้านข้างทั้ง 2 ข้างแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ทำเป็นซุ้มโค้งครึ่งวงกลมต่อเนื่องกัน 2 ซุ้ม ผนังชั้น 2 ของอาคารตกแต่งด้วยลายปูนปั้น บริเวณระหว่างซุ้มโค้งของผนังชั้น 3 แบ่งเป็นส่วนๆ ตามชั้น 1 และ 2 แต่ละส่วนเจาะเป็นซุ้มหน้าต่างโค้งครึ่งวงกลมต่อเนื่องกันส่วนละ 2 ซุ้ม

ประมาณปี พ.ศ. 2538  บริษัท อีสต์ เอเชียติก ได้ย้ายไปที่อาคารลุมพินีทาวเวอร์ และขายอาคารสำนักงานใหญ่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้า พระยาที่มีอายุเกือบศตวรรษนี้ไป

กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนอาคารหลังนี้ให้เป็นโบราณสถาน และมีการซ่อมแซมครั้งล่าสุดเมื่อ พ.ศ. 2544 และเคยได้รับรางวัลอาคารอนุรักษ์ดีเด่นปี พ.ศ. 2527 จากสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์

ปัจจุบันอาคาร อีสต์ เอเชียติกอยู่ภายใต้การดูแลของ บริษัท เจริญกรุงสตูดิโอ จำกัด บริษัทบริการให้เช่าสถานที่สำหรับถ่ายทำภาพยนตร์, โทรทัศน์, ถ่ายภาพ และผลิตผลงานเชิงพาณิชย์ จึงไม่อนุญาตให้ประชาชนทั่วไปสามารถเข้าไปถ่ายภาพด้านใน และด้านหน้าอาคาร จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2561 อาคารนี้ได้เปิดให้สาธารณะได้เข้าชมด้านในเป็นครั้งแรก ซึ่งจัดแสดงผลงานศิลปะในงาน บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ 2018 (Bangkok Art Biennale 2018)

ขอขอบคุณข้อมูลจาก

https://marketeeronline.co/archives/112666

http://asaconservationaward.com/index.php/2016-06-13-15-23-31/commercial2527/333-governor-officeoftheeastasiatic-bkk-province

http://info.gotomanager.com/news/details.aspx?id=6574

https://www.baanlaesuan.com/122223/arts/east-asiatic